Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Kamionce założona została w dniu 11 grudnia 1927 roku, a stało się to z inicjatywy Pawła Łoskota, ówczesnego naczelnika gminy Kamionka.
W posiedzeniu założycielskim, które odbyło się w sali ówczesnej gospody Taborów przy dzisiejszej ulicy Katowickiej 91, udział wzięło ponad 30 osób. Do jednostki zapisało się początkowo 24 członków czynnych i 6 wspierających.
W skład pierwszego Zarządu OSP Kamionka weszli: ówczesny naczelnik gminy Kamionka Paweł Łoskot – jako prezes i naczelnik OSP (później obie funkcje te rozdzielono); Dominik Słomiany – zastępca prezesa; Wiktor Prasoł – sekretarz; Jan Tabor – skarbnik, Wiktor Chrobok – oddziałowy obwodowy, Jan Szczotka – starszy strażak i Franciszek Wiązek – gospodarz.
Pierwsza remiza
Potrzeba wzniesienia na Kamionce remizy dla nowo powstałej jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej zauważona została już w 1929 roku. W protokole z dnia 17 lutego 1929 roku zapisano m.in.:
„Drh. [Wiktor] Chrobok nadmienił, że dopóki tut. straż nie będzie miała sikawki, to nie mogą członkowie spełniać należycie obowiązków i radzi jak najprędzej sprawić sikawkę. Drh. Prezes odpowiedział, że spodziewa się w tym roku subwencji na zakup sikawki i zbudowania garażu z Województwa, ponieważ gmina niema pieniędzy na zakup tejże [sikawki], i nadmienia, żeby druhowie zawczasu oryjętowali się ćwiczeniami, mogą iść się przyjrzeć do straży bratnich w Piotrowicach lub Zarzeczu”.
Dwa lata później nowo zbudowana remiza została oddana do użytku, a ślad tego wydarzenia możemy odnaleźć w kronice jednostki:
„W dniu 7 października 1931 roku o godz. 16 00 został oddany garaż-strażnica na sprzęt strażacki. Została wprowadzona uroczyście sikawka. Przekazania garażu [kamionkowskim strażakom] dokonał Naczelnik Gminy [Franciszek Żychoń], który wręczył gospodarzowi [OSP Kamionka] klucze. Przy dźwiękach orkiestry wszyscy zebrani udali się na zabawę do lokalu p. [Antoniego] Tabora” (cytat z kroniki OSP Kamionka).
Był to niewielki budynek z czerwonej wypalanej cegły, z charakterystycznym trójkątnym zwieńczeniem u szczytu ściany frontowej, na którym to zwieńczeniu umieszczono później metalową tabliczkę z datą roczną ukończenia budowy obiektu (1931). Stał on w miejscu dzisiejszej remizy przy ulicy Paprotek, był jednak od swej następczyni znacznie mniejszy, posiadał jedną bramę wjazdową i mógł pomieścić tylko jedną sikawkę konną lub niewielki wóz strażacki.
Głównym elementem wyposażenia przechowywanym w remizie była sikawka konna, zakupiona przez tutejsze władze gminne w firmie „Cz. Miarczyński” z Katowic na przełomie grudnia 1929 i stycznia 1930 roku. Była to prosta, typowa dla tamtych czasów sikawka ręczna, transportowana przy pomocy koni zaprzęgowych. Konie do akcji gaśniczych użyczane były po kolei przez miejscowych gospodarzy, którzy w nagrodę otrzymywali tytuł członka honorowego OSP Kamionka. W 1946 roku wyeksploatowana już sikawka została gruntownie odremontowana i pomimo swej stosunkowo niskiej wydajności była ona wykorzystywana do akcji gaśniczych przez szereg kolejnych lat. W chwili obecnej ta pierwsza sikawka stanowi jeden z najcenniejszych eksponatów w zbiorach OSP Kamionka.
Sikawka ręczna z 1929 roku, służąca kamionkowskim strażakom przez kilka dziesięcioleci. Obecnie w zbiorach OSP Kamionka. Fot. z kroniki jednostki.
Poza tym na wyposażenie jednostki składały się ww tamtym okresie m.in. mundury i hełmy strażackie, opaski, toporki, bosaki, drabiny, sznury i łopaty.
W okresie przymusowej przerwy w działalności OSP Kamionka, czyli w latach 1939-1946, remiza została mocno zaniedbana, lecz po reaktywowaniu jednostki szkody te szybko usunięto:
„W dniu 2 maja 1946 r. członkowie straży przystąpili do remontu zaniedbanej Remizy, czyszczenie pomieszczenia, a zwłaszcza wyremontowania i malowania sikawki” (cytat z kroniki OSP Kamionka).
Jednakże po kilku dekadach istnienia stara remiza na Kamionce okazała się już zdecydowanie zbyt ciasna dla nieustannie rozrastającej się jednostki.
W 1952 roku Ochotnicza Straż Pożarna w Mikołowie przekazała kamionkowskim strażakom dwukołową przyczepę pod motopompę, natomiast w roku 1972 jednostka otrzymała swój pierwszy wóz strażacki: samochód marki Żuk, który miał służyć strażakom z Kamionki jako ich główny środek lokomocji przez następnych 20 lat, aż do 1991 roku.
Stara remiza na Kamionce tuż przed jej wyburzeniem; w środku samochód strażacki marki Żuk, czyli pierwszy wóz OSP Kamionka, otrzymany w 1972 roku. Ze zbiorów Stefanii Janosz.
Stosunkowo niewielki budynek z 1931 roku nie był już w stanie pomieścić takiej ilości wyposażenia, zaś sprzęt, który był tam przechowywany, ulegał częstokroć zawilgoceniu. Z tego też względu w 1976 roku starą remizę rozebrano, a na jej miejscu wzniesiono nowy, znacznie przestronniejszy obiekt.
Nowa strażnica oddana została do użytku w roku następnym, przy okazji obchodów Jubileuszu 50-lecia istnienia OSP Kamionka.
Druga remiza
Po zakończeniu II wojny światowej oraz reaktywowaniu jednostki, pomysł wzniesienia zupełnie nowej remizy podnoszony był kilkakrotnie, m.in. na walnym zebraniu OSP Kamionka w dniu 29 lutego 1964 roku, jednakże w tamtym czasie nie doczekał się on realizacji.
Temat powrócił przy okazji zbliżających się obchodów 50-lecia istnienia kamionkowskiej jednostki OSP. Podczas zebrania Zarządu w dniu 4 września 1975 roku głównym tematem obrad była propozycja prezesa Ryszarda Stoleckiego dotycząca rozbudowy strażnicy. Propozycja została przyjęta.
Dnia 29 lutego 1976 roku Zarząd OSP Kamionka podjął uchwałę o powołaniu Komitetu ds. rozbudowy strażnicy, którego przewodniczącym został Franciszek Duda (30 marca 1976). Do dnia 6 maja 1976 roku teren pod budowę obiektu został już ostatecznie wytyczony, obejmując m.in. obszar dotychczasowej strażnicy oraz murowanej szopy szkolnej stojącej na lewo od remizy; zatwierdzono także konieczne plany, można było zatem przystąpić do realizacji inwestycji.
Dnia 8 czerwca 1976 roku ogłoszono codzienny czyn społeczny przy budowie nowej remizy, a nadzór nad tym zadaniem powierzono Ryszardowi Stoleckiemu.
Przy budowie remizy pracowało w czynie społecznym 45 strażaków, którzy przepracowali łącznie – jak skrupulatnie obliczono – 2805 godzin. Największym zaangażowaniem wykazali się: Ryszard Stolecki (441 godzin przepracowanych), Helmut Trzcionka (437), Hubert Janocha (344), Ernest Bieg (175), Jerzy Myśliwiec (161), Józef Golasz (145), Herbert Baluch (140), Paweł Mróz (109), Roman Golasz (101), Alfons Janosz (94), Jerzy Jagła (84), Franciszek Duda (62), Łucjan Grządziel (53), Wiktor Chrobok (50) i Emanuel Pająk (49). Pozostali strażacy przepracowali od 2 do 25 godzin.
W kronice OSP Kamionka zaznaczono m.in.:
„Należy szczególnie podkreślić, że współzałożyciel naszej straży [z 1927] 80-cio letni drh. Wiktor Chrobok przepracował w czynie społecznym przy budowie strażnicy aż 50 godzin. Szczególnie należy wyróżnić inicjatorów budowy strażnicy, druhów: inż. Ryszard Stolecki, inż. Ernest Bieg, Helmut Trzcionka, Hubert Janocha oraz weterana Alfonsa Janosza”.
Uroczyste oddanie do użytku nowej kamionkowskiej remizy, wyposażonej m.in. w dwa boksy na wozy strażackie i centralne ogrzewanie, nastąpiło w dniu 22 października 1977 roku, stanowiąc kulminacyjny punkt obchodów Jubileuszu 50-lecia OSP Kamionka.
W obchodach tych uczestniczyli m.in.: naczelnik miasta Mikołowa i prezes Zarządu Miejskiego SP Stefan Piesiur, Komendant Rejonowy SP w Tychach Bronisław Cieślar, jak również przedstawiciele Komendy Wojewódzkiej Straży Pożarnej i dziesięciu jednostek strażackich.
Źródła drukowane: [SZD0084]
• Kamionka. Monografia historyczna, A.A. Jojko, Mikołów 2006, s. 315-333.
Źródła archiwalne:
• Kronika OSP w Mikołowie-Kamionce, tom I: lata 1927-1992, Archiwum OSP Kamionka.
• Książka protokołowa dla Ochotniczej Straży Pożarnej w gmi(ni)e Kamionka, rękopis, Archiwum OSP Kamionka.
