Policja – we współczesnym rozumieniu tego słowa – pojawiła się na Śląsku w czasach pruskich. Aż do wybuchu II wojny światowej formacja ta uzależniona była od administracji lokalnej; ustrój ten przypominał nieco sytuację panującą do dziś w Stanach Zjednoczonych, gdzie Policja na danym terenie podlega bezpośrednio burmistrzowi miasta. Znalazło to odzwierciedlenie w używanych wówczas stemplach i pieczęciach policyjnych: umieszczano tam herb miasta lub samą legendę (opis), natomiast nie odnajdujemy na nich godła państwowego. To ostatnie zarezerwowane było wyłącznie dla instytucji stricte państwowych, takich jak sądy, urzędy finansowe etc. Najwcześniejszy stempel mikołowskiej Policji, jaki obecnie znamy, pochodzi z roku 1848, a więc z czasów urzędowania burmistrza Józefa Szabonia. To właśnie w…
-
-
Kto i kiedy usunął herb z pieczęci miejskiej Mikołowa?
W 2002 roku ukazała się praca zatytułowana Herby i pieczęcie miast górnośląskich. Autorką publikacji jest Małgorzata Kaganiec, pracownik naukowy Muzeum Śląskiego w Katowicach, która specjalizuje się m.in. w badaniu oraz opisywaniu pieczęci z terenu Górnego Śląska. W części poświęconej miastu Mikołów autorka stwierdza: „Po zajęciu miasta przez wojska niemieckie herb mikołowski, dzieląc los innych górnośląskich herbów miejskich, został usunięty z pieczęci, a jego miejsce zajęły emblematy hitlerowskie. Pieczęć taka jest przy dokumencie z 6 listopada 1940 roku. Używano jej do 1945 roku”. Zaczerpnięta od Małgorzaty Kaganiec informacja o okolicznościach usunięcia mikołowskiego herbu została następnie powielona w kilku późniejszych publikacjach, trafiła ona również do encyklopedii internetowej Wikipedia. Niestety, nie jest ona…
-
Cholewkarz, co pieczęć miejską wystrugał
Pierwsze miesiące po zakończeniu II wojny światowej obfitowały w prowizoryczne rozwiązania. Niedostatek materiałów biurowych sprawił, że nowa polska administracja zmuszona była wykorzystywać na szeroką skalę zapasy niemieckich druków, formularzy, kart korespondencyj-nych, a nawet znaczków pocztowych. W tamtym czasie wiele oficjalnych dokumentów sporządzono na odwrocie dokumentów niemieckich; znane są nawet oficjalne pisma i zaświadczenia Urzędu Miasta Mikołowa oraz podległych mu instytucji umieszczone na odwrocie niemieckich kart zaopatrzeniowych. Jednakże urzędowe pieczęcie – z uwagi na ryzyko nadużyć – były na ogół z tych prowizorycznych działań wyłączone. Na ogół… Wkrótce po zajęciu Mikołowa przez wojska radzieckie, jeszcze przed formalnym zakończeniem wojny, w mieście zaczęło odradzać się życie kulturalne. Jednym z jego przejawów było…
-
Pieczęć herbowa Kamionki odnaleziona
Nie tak dawno ukazał się na łamach „Gazety Mikołowskiej” artykuł, przybliżający Czytelnikom wygląd herbu dawnej wsi Kamionka w kształcie, w jakim został on nam przekazany przez Mariana Gumowskiego w jego książce z 1939 roku. W artykule tym znalazło się również szereg faktów dotyczących dziejów Kamionki jako śmiłowickiego przysiółka (1724/32-1812) oraz samodzielnej gminy (1812-1935), a także rekonstrukcja przypuszczalnego wyglądu jej pieczęci herbowej, wykonana w oparciu o przekaz Gumowskiego. W swojej pracy Marian Gumowski nie zamieścił oryginalnego odcisku pieczęci herbowej Kamionki, ograniczając się jedynie do krótkiego opisu jej wyglądu oraz treści legendy. Co więcej, intensywne poszukiwania oryginalnego odcisku kamionkowskiej pieczęci, prowadzone przez niżej podpisanego przez ponad 3 lata, przez dłuższy czas nie…
-
Herb gminy Kamionka
Po tym, jak w grudniu 2005 roku na frontonie siedziby Rady Dzielnicy Kamionka pojawił się kolorowy, podświetlany herb, wiele osób – w tym także spoza Kamionki – zwracało się do mnie z prośbą o wyjaśnienie jego pochodzenia. Prośbom tym czynię niniejszym zadość. Wykorzystywana obecnie forma herbu opiera się na czarno-białym odrysie, wykonanym – zapewne w oparciu o oryginalną pieczęć herbową – przez Mariana Gumowskiego i zamieszczonym w jego książce z 1939 roku, zatytułowanej: Herby i Pieczęcie Miejscowości Wojew. Śląskiego. Kwestia ta została już swego czasu omówiona przeze mnie na łamach „Gazety Mikołowskiej”. Marian Gumowski (1881-1974) był zasłużonym muzeologiem, numizmatykiem i historykiem, jednym z najwybitniejszych znawców polskiej sfragistyki i heraldyki. Niestety,…
-
Zapomniane herby mikołowskich sołectw
Chyba każdy mieszkaniec naszego miasta (a miejmy nadzieję, że i powiatu) orientuje się z grubsza jak wygląda współczesny herb Mikołowa. Większość – a przynajmniej ci, którzy zdołali przebrnąć przez monografię Konstantego Prusa – zdołałaby również powiedzieć co nieco o jego dawnych formach: głowie rycerza widzianej z lewego profilu (a nie na wprost, jak dzisiaj), z rajerem z czaplich piór zamiast 4 piór strusich, etc. Niewielu natomiast potrafiłoby odpowiedzieć na pytanie, jak wyglądały herby dawnych wiosek, wchodzących obecnie w skład Mikołowa w charakterze jego sołectw. Stosunkowo najmniej trudności pytanie to sprawiłoby zapewne w odniesieniu do Bujakowa, gdyż jego herb (postać św. Mikołaja – patrona tamtejszego kościoła – w stroju biskupim) pojawia…
