Stare podanie, które i dzisiaj jest jeszcze znane w Mikołowie, opowiada o początkach tego miasta takie zdarzenie:
Niegdyś dawno temu gnali handlarze wiele bydła przez tutejsze okolice i na miejscu, gdzie potem miasto pobudowano, przystanęli z bydłem, aby tu przenocować; atoli w nocy nagle zachorowało wszystko bydło; handlarze ślubowali tedy zbudować kaplicę na cześć św. Mikołaja, jeżeli bydło wyzdrowieje; i oto bydło wnet wyzdrowiało, a handlarze niedługo potem ślubowaną kaplicę ku czci św. Mikołaja zbudowali. Przy tej kaplicy zaczęli się niezadługo osiedlać różni ludzie, i tak powstała osada i miasto, które od kaplicy św. Mikołaja przybrało nazwę Mikołów.
Podanie to jednak nie ma podstawy historycznej. Powstało ono w czasach późniejszych, prawdopodobnie w 16. lub 17. wieku, gdy tu kwitnął bardzo ożywiony tranzytowy handel bydłem; w rzeczywistości już kilkaset lat przedtem Mikołów istniał i tę swoją nazwę posiadał, pomimo że wówczas nie było tu żadnego takiego handlu.
Nazwa Mikołów pochodzi niewątpliwie od św. Mikołaja, ale czy pochodzi od kościółka św. Mikołaja, który tu pierwotnie istniał, czy też od osoby zowiącej się Mikołajem, tego nie wiadomo i już się tego nigdy nie dowiemy, bo są to czasy tak dawne, że się z nich żadna wiadomość do nas nie przechowała. Jest tylko pewne wielkie prawdopodobieństwo, że nazwa Mikołów pochodzi od jakiegoś dziedzica i pana tutejszej okolicy, który się Mikołaj (po ludowemu Mikuła) nazywał. Więc osadę i majątek tego Mikuły zaczęto nazywać naprzykład tak: Mikułów majątek, Mikułów obszar, Mikułów dwór, Mikułów gród itp., a z tego rodzaju wyrażeń utarła się z czasem krótka nazwa Mikułów.
Oryginalny tekst w języku polskim, bez poprawek.
Źródła drukowane:
• Z przeszłości Mikołowa i okolicy, Konstanty Prus [w:] „Gazeta Mikołowska” nr 3/1925 z dnia 14.03.1925 roku, s. 3.
