Skat to bardzo popularna gra karciana, wywodząca się z Niemiec i powstała prawdopodobnie na przełomie XVIII i XIX stulecia. Na Śląsku skat pojawił się już w XIX wieku i wnet zdobył tutaj tak wielką popularność, że bywa on nawet nazywany „śląskim brydżem”.
W odróżnieniu od wielu rejonów zachodniej Europy, na Śląsku skat przez długi czas uważany był za grę stricte towarzyską, a zatem nie wymagającą tworzenia rozbudowanych struktur organizacyjnych oraz kodyfikacji i ujednolicania reguł. Dlatego też pierwsze poważniejsze próby zrzeszania się śląskich „szkaciorzy” podjęto dopiero w latach pięćdziesiątych XX wieku. Sprzyjała temu inicjatywa tygodnika ilustrowanego „Panorama”, który w latach 1955-1956 podjął na swych łamach próbę spopularyzowania skata oraz ujednolicenia zasad gry. Wkrótce na całym Górnym Śląsku pojawiło się sporo większych i mniejszych sekcji skatowych; przez kilka kolejnych dziesięcioleci funkcjonowały one w rozproszeniu, ograniczając się wyłącznie do organizacji rozgrywek o wymiarze lokalnym.
Na terenie obecnego Mikołowa pierwsza taka sekcja powstała 21 grudnia 1968 roku – było to Koło Skatowe w Śmiłowicach, działające pod kierunkiem Jana Jojko. Do roku 1981 rozegrano w Śmiłowicach 238 turniejów skatowych; w 1981 roku rozgrywki o charakterze ponadlokalnym przeniesione zostały do mikołowskiego Miejskiego Domu Kultury, gdzie utworzono Okręgowe Koło Skatowe MDK Mikołów.
Artykuł powiązany:
Dopiero w 1983 roku podjęto pierwszą próbę konsolidacji środowisk skatowych, a głównym ośrodkiem koordynującym te działania stało się właśnie miasto Mikołów. W dniu 25 lutego 1983 roku odbyło się w Mikołowie pierwsze posiedzenie Komitetu Organizacyjnego, który skupiał sekcje z Mikołowa, Rudy Śląskiej, Żor, Tychów, Pszowa i Knurowa. Tutaj też zatwierdzony został regulamin I Indywidualnych Mistrzostw Śląska’83.
Na kolejnych kilka lat Mikołów stał się nieformalną „stolicą” polskiego skata. To właśnie tutaj, w Miejskim Domu Kultury, rozegrano w dniu 29 maja 1983 roku finał I Indywidualnych Mistrzostw Śląska’83, w którym zwyciężył śmiłowiczanin Karol Tyrała, zatwierdzono pierwszy kompleksowy dokument organizacyjny, zwany „Statutem Regionalnym” (28 września 1983 roku) oraz zorganizowano pierwsze zebranie Komitetu Założycielskiego planowanego Związku Skatowego.
W roku następnym w mikołowskim Miejskim Domu Kultury odbyły się m.in. pierwsze Mistrzostwa Skatowe dla Kobiet (27 kwietnia 1984 roku), tutaj też zainaugurowano w dniu 23 września 1984 roku pierwszą rundę I ligi skatowej.
Właściwie wszystkie dokumenty związane z formowaniem się w latach 1983-1984 struktur polskiego skata zatwierdzane były w Mikołowie, tutaj też odbywały się niemal wszystkie oficjalne i robocze spotkania przyszłych założycieli Polskiego Związku Skatowego.
Potwierdzeniem silnej, a w pewnym momencie wręcz dominującej pozycji miasta na skatowej mapie Polski był historyczny I Zjazd Polskiego Związku Skatowego, który odbył się 27 stycznia 1985 roku w Katowicach, gdyż w Mikołowie nie sposób było znaleźć aż tak obszernej sali. W wydarzeniu tym uczestniczyło 205 delegatów reprezentujących 45 sekcji skatowych.
Zdecydowanie największą z nich było Koło Skatowe MDK Mikołów (przewodniczący Jan Jojko), liczące 135 członków. Była to wówczas największa sekcja skatowa w całej Polsce.
Pierwszym prezesem Polskiego Związku Skatowego wybrany został jednogłośnie mikołowianin Jan Jojko, a Mikołów stał się na pewien czas siedzibą Związku.
Jednak wkład naszego miasta w rozwój polskiego skata nie ograniczył się bynajmniej do kwestii organizacyjnych: w latach 1983-1986 Koło Skatowe MDK Mikołów – przemianowane w 1985 roku na Klub Skatowy „Wiromet” – było przecież potęgą także w sensie sportowym. Dowodzi tego chociażby triumf Teodora Ciwisia, pierwszego w historii Indywidualnego Mistrza Polski w skacie (1985). Niewiele brakowało, aby mikołowski „Wiromet” zwyciężył również w I Drużynowych Mistrzostwach Polski (1985); ostatecznie mikołowianie zajęli drugie miejsce, ustępując jedynie zawodnikom Huty „Ferrum” Katowice, i to zaledwie jednym punktem (111 : 112).
Zawodnicy z Mikołowa wygrywali też niezliczone turnieje i maratony skatowe, w tym m.in. pierwszy w historii maraton skatowy, jaki odbył się 25 maja 1984 roku w Klubie Studenckim „Spirala” w Gliwicach. Ten historyczny maraton – obejmujący aż 18 rund po 24 rozdania – zakończył się zresztą mikołowskim dubletem: pierwsze miejsce zajął wówczas Ryszard Limański, a na drugiej pozycji uplasował się jego kolega z sekcji Andrzej Kolon.
Wielką popularności cieszyły się również organizowane tutaj imprezy skatowe: legendarne „Turnieje o Wieprzka” w Miejskim Domu Kultury (1984) oraz późniejsze maratony skatowe (1985).
Pierwszy maraton skatowy w Mikołowie (12-rundowy, całonocny), zorganizowany 22-23 marca 1985 roku w świetlicy ZMGiE „Wiromet”.
Po roku 1986 honoru Mikołowa broniła Sekcja Skatowa „Mifama”, która może poszczycić się zdobyciem w sezonie 1988/1989 tytułu Drużynowego Mistrza Polski. Na podium Mistrzostw Polski gracze z „Mifamy” Mikołów stawali jeszcze dwukrotnie.
A skoro już o „Mifamie” mowa, nie sposób tu pominąć bezapelacyjnej dominacji Jerzego Kuźnika w rozgrywkach wewnątrzsekcyjnych. Pomiędzy rokiem 1987 a 2008 zdobył on tytuł Mistrza Sekcji aż 20-krotnie! W tym okresie tylko dwukrotnie zdarzyło się, aby na najwyższym podium stanął ktoś inny i za każdym razem Jerzy Kuźnik był drugi, przegrywając kolejny tytuł zaledwie o włos.
Źródła drukowane: [SZD0057]
• Mikołów był pierwszą stolicą polskiego skata: Początek dały Śmiłowice, A.A. Jojko [w:] „Gazeta Mikołowska” nr 08/2009 (221), VIII 2009, s. 32.
• Mikołowskie i katowickie maratony skatowe w latach osiemdziesiątych, A.A. Jojko, Mikołów 2008, s. 11-24.
• Odkrycie sezonu, R. Wyszyński (pseud. Leo Skaciński) [w:] Informator Związku Skatowego „Skat” nr 1/1985, Katowice 1985, s. 5.
• Skat dla wszystkich, F. Adamiec, W. Mandera, Opole 1991.
• XXV lat Sekcji Skatowej MIFAMA Mikołów 1982-2007, S. Gryzło, Mikołów 2007, s. 1-7.
