Poświęcenie Drogi Krzyżowej w mikołowskiej Bazylice

Jednym z najcenniejszych elementów wyposażenia Bazyliki św. Wojciecha w Mikołowie jest bez wątpienia Droga Krzyżowa, na którą składa się seria 14 dużych obrazów pędzla Jana Bochenka.

W monografii Konstantego Prusa z 1932 roku odnajdujemy wzmiankę, że dzieło to pochodzi z 1868 roku i ta właśnie data cytowana jest we wszystkich późniejszych publikacjach poświęconych historii Mikołowa. Wydaje się jednak, że podany przez Prusa rok odnosi się w istocie do momentu złożenia zamówienia na obrazy, a nie ich faktycznego otrzymania, gdyż uroczystość poświęcenia Drogi Krzyżowej odbyła się dopiero dwa lata później, w początkach 1870 roku.

Jak dowiadujemy się z notatki zamieszczonej w numerze 7/1870 czasopisma „Katolik”, uroczystość poświęcenia nowej Drogi Krzyżowej w mikołowskiej świątyni miała miejsce w święto Matki Boskiej Gromnicznej, czyli 2 lutego 1870 roku.

Tego dnia po południu, przed nieszporami, licznie zgromadzeni w świątyni parafianie wysłuchali kazania, poświęconego znaczeniu drogi krzyżowej w życiu chrześcijanina. Wygłosił je gość honorowy tej uroczystości, którym był ojciec Atanazy Kleinwächter (1826-1892), ówczesny gwardian klasztoru franciszkańskiego na Górze św. Anny. Był to, nawiasem mówiąc, kapłan o niezwykłej biografii i bardzo dla Śląska zasłużony, zwany wręcz apostołem ludu górnośląskiego. Po kazaniu ojciec Kleinwächter dokonał poświęcenia pojedynczych krzyży, a następnie każdej stacji z osobna. Na zakończenie odbył się pierwszy, uroczysty obchód Drogi Krzyżowej, któremu ojciec gwardian przewodniczył.

Z tekstu w „Katoliku” dowiadujemy się również, że mikołowska Droga Krzyżowa ufundowana została z dobrowolnych składek tutejszych parafian i kosztowała prawie dwa tysiące talarów.

Była to kwota naprawdę znaczna: dokładnie w tym samym czasie beczkę dobrego, mocnego piwa z browaru Natana Wurma w Królewskiej Hucie oferowano w hurcie po 2 talary i 15 srebrnych groszy. Z kolei w tamtejszych sklepach za jednego talara można było nabyć przykładowo (do wyboru): 2-3 funty kawy (zależnie od gatunku), 6 funtów cukru, 10 funtów wysokogatunkowego ryżu, 15 funtów najlepszej mąki pszenicznej albo 1 kopę szkockich śledzi (1 funt to 0,4677 kg, 1 kopa = 60 sztuk). W składzie garderoby Maxa Jakobowitza w centrum Królewskiej Huty oferowano do sprzedaży płaszcze damskie oraz czarne surduty w cenie 5-6 talarów za sztukę, a także spodnie garniturowe za połowę tej ceny. Natomiast za kwotę 50 talarów rocznie można było wynająć do użytkowania wapiennik w Wielkich Strzemieszycach wraz z mieszkaniem i zabudowaniami gospodarczymi.

Przy tej okazji warto także wspomnieć o twórcy samych obrazów. Jan Bochenek (1831-1909), znany w Niemczech pod imieniem Johannes, urodził się w Hulczynie jako syn mistrza stolarskiego Andreasa Bochenka i początkowo przyuczał się do tego właśnie rzemiosła. Jednak w wieku kilkunastu lat wyruszył samodzielnie do Berlina, gdzie zamieszkał i w 1856 roku ukończył tamtejszą Akademię Sztuk Pięknych. Dzięki zdobyciu dorocznego stypendium dla najlepszego absolwenta Akademii (1500 talarów) szkolił się też przez dwa lata we Włoszech. W roku 1861 osiadł na stałe w Berlinie. Zdobył duży rozgłos i uznanie jako portrecista oraz twórca dzieł o tematyce sakralnej, przy czym bardzo wiele jego prac powstało z myślą o kościołach katolickich na Śląsku. Prace Bochenka – już za jego życia bardzo cenione – zdobią wiele śląskich świątyń, m.in. w jego rodzinnym Hulczynie, w Mikołowie, Raciborzu, Rybniku, Nysie, Tarnowskich Górach, Legnicy i Trzebnicy. Namalował też m.in. portrety cesarza Wilhelma II oraz papieża Piusa X. W tym ostatnim przypadku papież udzielił artyście aż 3 dłuższych audiencji, podczas których mu pozował. Bochenek był również autorem cenionych publikacji poświęconych teorii sztuki.

W trakcie przeprowadzonego w 2003 roku remontu mikołowskiej świątyni, wszystkie stacje Drogi Krzyżowej zostały gruntownie odnowione przez konserwatorów. Zmieniono wówczas blejtramy, usunięto stare łaty i przemalówki, a na każde z płócien nałożono nowy werniks. Wszystkie obrazy umieszczono też w nowych, pozłacanych ramach.

---

Źródła drukowane: [SZD0002]