Przynależność administracyjna od 1742 roku

Poniższe zestawienie prezentuje przynależność administracyjną miasta Mikołowa oraz jego obecnych sołectw w poszczególnych okresach – od 1742 roku (przejęcie Śląska przez Królestwo Prus) aż po dzień dzisiejszy.

Nazwy jednostek zapisano tutaj w formie oryginalnej, natomiast w kwadratowych nawiasach podano polską nazwę stolicy (siedziby) danej jednostki administracyjnej.

MIKOŁÓW

1742-1815

  • Państwo: Königreich Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Schlesien [Wrocław]
  • Kamera dominialna: Kriegs- und Domänenkammer Breslau [Wrocław]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Stadt Nicolai O.S.

Zakres zmian: Zmiana przynależności państwowej. Dotychczasowe jednostki podziału administracyjnego zastąpiono jednostkami pruskimi. Mikołów na ponad 200 lat trafia do nowo utworzonego powiatu pszczyńskiego, którego obszar odpowiadał początkowo Wolnemu Stanowemu Państwu Pszczyna.

1815-1871

  • Państwo: Königreich Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Schlesien [Wrocław]
  • Regencja: Regierungsbezirk Oppeln [Opole]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Stadt Nicolai O.S.

Zakres zmian: Kompleksowa reforma podziału administracyjnego kraju, w tym nowa mapa prowincji, likwidacja kamer wojenno-dominialnych oraz zastąpienie ich regencjami. Mikołów trafia do regencji opolskiej z siedzibą w Opolu.

1871-1918

  • Państwo: Deutsches Reich [Berlin]
  • Kraj: Königreich Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Schlesien [Wrocław]
  • Regencja: Regierungsbezirk Oppeln [Opole]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Stadt Nicolai O.S.

Zakres zmian: Zmiana ustroju państwa, utworzenie Rzeszy Niemieckiej z królem pruskim w roli cesarza Niemiec. Królestwo Prus staje się jednym z krajów związkowych Rzeszy.

1918-1919

  • Państwo: Deutsches Reich [Berlin]
  • Kraj: Freistaat Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Schlesien [Wrocław]
  • Regencja: Regierungsbezirk Oppeln [Opole]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Stadt Nicolai O.S.

Zakres zmian: Zmiana ustroju państwa, przekształcenie dotychczasowej II Rzeszy Niemieckiej (monarchia) w Republikę Weimarską. Zmieniły się także ustrój i nazwa Prus. Oficjalna nazwa państwa niemieckiego pozostała jednak niezmieniona.

1919-1922

  • Państwo: Deutsches Reich [Berlin]
  • Kraj: Freistaat Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Oberschlesien [Opole]
  • Regencja: Regierungsbezirk Oppeln [Opole]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Stadt Nicolai O.S.

Zakres zmian: Podział dotychczasowej prowincji śląskiej na dwie części: górno- i dolnośląską. Mikołów trafia do prowincji górnośląskiej z siedzibą w Opolu.

1922-1939

  • Państwo: Rzeczpospolita Polska [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Śląskie [Katowice]
  • Powiat: Powiat Pszczyński [Pszczyna]
  • Status: Miasto Mikołów

Zakres zmian: Zmiana przynależności państwowej. Dotychczasowe jednostki podziału administracyjnego zastąpiono jednostkami polskimi. Nazwę miasta zapisywano czasem z przymiotnikiem „Śląski”.

1939-1941

  • Państwo: Großdeutsches Reich [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Schlesien [Wrocław]
  • Regencja: Regierungsbezirk Kattowitz [Katowice]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Stadt Nikolai O.S.

Zakres zmian: Zmiana przynależności państwowej. Dotychczasowe jednostki podziału administracyjnego zastąpiono jednostkami niemieckimi. W odróżnieniu od sytuacji sprzed 1922 roku, nazwa miasta zapisywana jest wyłącznie w formie Nikolai (przez „k” zamiast „c”).

1941-1945

  • Państwo: Großdeutsches Reich [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Oberschlesien [Katowice]
  • Regencja: Regierungsbezirk Kattowitz [Katowice]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Stadt Nikolai O.S.

Zakres zmian: Ponowny podział scalonej w 1938 roku prowincji śląskiej na dwie części. Mikołów trafia do prowincji górnośląskiej, tym razem z siedzibą w Katowicach, a nie w Opolu.

1945-1950

  • Państwo: Rzeczpospolita Polska [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Śląsko-Dąbrowskie [Katowice]
  • Powiat: Powiat Pszczyński [Pszczyna]
  • Status: Miasto Mikołów

Zakres zmian: Zmiana przynależności państwowej. Dotychczasowe jednostki podziału administracyjnego zastąpiono jednostkami polskimi.

1950-1952

  • Państwo: Rzeczpospolita Polska [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Katowickie [Katowice]
  • Powiat: Powiat Pszczyński [Pszczyna]
  • Status: Miasto Mikołów

Zakres zmian: Kompleksowa reforma podziału administracyjnego kraju, obejmująca m.in. nową mapę województw. Mikołów trafia do województwa katowickiego z siedzibą w Katowicach.

1952-1953

  • Państwo: Polska Rzeczpospolita Ludowa [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Katowickie [Katowice]
  • Powiat: Powiat Pszczyński [Pszczyna]
  • Status: Miasto Mikołów

Zakres zmian: Zmiana ustroju i nazwy państwa.

1953-1954

  • Państwo: Polska Rzeczpospolita Ludowa [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Stalinogrodzkie [Stalinogród]
  • Powiat: Powiat Pszczyński [Pszczyna]
  • Status: Miasto Mikołów

Zakres zmian: Zmiana nazwy województwa, wynikająca z przemianowania miasta Katowice na Stalinogród.

1954-1956

  • Państwo: Polska Rzeczpospolita Ludowa [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Stalinogrodzkie [Stalinogród]
  • Powiat: Powiat Tyski [Tychy]
  • Status: Miasto Mikołów

Zakres zmian: Podział powiatu pszczyńskiego na dwie części. Mikołów trafia do nowo utworzonego powiatu tyskiego z siedzibą w Tychach.

1956-1975

  • Państwo: Polska Rzeczpospolita Ludowa [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Katowickie [Katowice]
  • Powiat: Powiat Tyski [Tychy]
  • Status: Miasto Mikołów

Zakres zmian: Zmiana nazwy województwa, wynikająca z przemianowania Stalinogrodu z powrotem na Katowice.

1975-1990

  • Państwo: Polska Rzeczpospolita Ludowa [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Katowickie [Katowice]
  • Status: Miasto i Gmina Mikołów

Zakres zmian: Kompleksowa reforma podziału administracyjnego kraju, obejmująca m.in. nową mapę województw oraz zniesienie powiatów. Mikołów trafia do okrojonego województwa katowickiego, a w skład miasta i gminy wchodzi także kilka wsi przyłączonych do Mikołowa na prawach sołectwa.

1990-1998

  • Państwo: Rzeczpospolita Polska [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Katowickie [Katowice]
  • Status: Miasto i Gmina Mikołów

Zakres zmian: Zmiana ustroju i nazwy państwa.

1999-Nadal

  • Państwo: Rzeczpospolita Polska [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Śląskie [Katowice]
  • Powiat: Powiat Mikołowski [Mikołów]
  • Status: Miasto i Gmina Mikołów

Zakres zmian: Kompleksowa reforma podziału administracyjnego kraju, obejmująca m.in. nową mapę województw oraz przywrócenie powiatów. Mikołów trafia do nowo utworzonego powiatu mikołowskiego z siedzibą w Mikołowie.

KAMIONKA

1742-1812

  • Państwo: Königreich Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Schlesien [Wrocław]
  • Kamera dominialna: Kriegs- und Domänenkammer Breslau [Wrocław]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Gmina: Gemeinde Smilowitz [Śmiłowice]
  • Status: Ortsteil Kamionka

Zakres zmian: Zmiana przynależności państwowej. Dotychczasowe jednostki podziału administracyjnego zastąpiono jednostkami pruskimi.

1812-1815

  • Państwo: Königreich Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Schlesien [Wrocław]
  • Kamera dominialna: Kriegs- und Domänenkammer Breslau [Wrocław]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Gemeinde Kamionka

Zakres zmian: Kamionka, stanowiąca dotychczas niewielki przysiółek Śmiłowic, uzyskuje status samodzielnej gminy wiejskiej.

1815-1871

  • Państwo: Königreich Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Schlesien [Wrocław]
  • Regencja: Regierungsbezirk Oppeln [Opole]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Gemeinde Kamionka

Zakres zmian: Kompleksowa reforma podziału administracyjnego kraju, w tym nowa mapa prowincji, likwidacja kamer wojenno-dominialnych oraz zastąpienie ich regencjami. Kamionka trafia do regencji opolskiej z siedzibą w Opolu.

1871-1918

  • Państwo: Deutsches Reich [Berlin]
  • Kraj: Königreich Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Schlesien [Wrocław]
  • Regencja: Regierungsbezirk Oppeln [Opole]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Gemeinde Kamionka

Zakres zmian: Zmiana ustroju państwa, utworzenie Rzeszy Niemieckiej z królem pruskim w roli cesarza Niemiec. Królestwo Prus staje się jednym z krajów związkowych Rzeszy.

1918-1919

  • Państwo: Deutsches Reich [Berlin]
  • Kraj: Freistaat Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Schlesien [Wrocław]
  • Regencja: Regierungsbezirk Oppeln [Opole]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Gemeinde Kamionka

Zakres zmian: Zmiana ustroju państwa, przekształcenie dotychczasowej II Rzeszy Niemieckiej (monarchia) w Republikę Weimarską. Zmieniły się także ustrój i nazwa Prus. Oficjalna nazwa państwa niemieckiego pozostała jednak niezmieniona.

1919-1922

  • Państwo: Deutsches Reich [Berlin]
  • Kraj: Freistaat Preußen [Berlin]
  • Prowincja: Provinz Oberschlesien [Opole]
  • Regencja: Regierungsbezirk Oppeln [Opole]
  • Powiat: Kreis Pleß [Pszczyna]
  • Status: Gemeinde Kamionka

Zakres zmian: Podział dotychczasowej prowincji śląskiej na dwie części: górno- i dolnośląską. Kamionka trafia do prowincji górnośląskiej z siedzibą w Opolu.

1922-1935

  • Państwo: Rzeczpospolita Polska [Warszawa]
  • Województwo: Województwo Śląskie [Katowice]
  • Powiat: Powiat Pszczyński [Pszczyna]
  • Status: Gmina Kamionka

Zakres zmian: Zmiana przynależności państwowej. Dotychczasowe jednostki podziału administracyjnego zastąpiono jednostkami polskimi.

W 1935 roku niezależna gmina Kamionka została zniesiona i przyłączona do miasta Mikołowa w charakterze jego dzielnicy. Od tego momentu jej przynależność administracyjna jest identyczna z przynależnością miasta Mikołowa.

The following two tabs change content below.

Adrian A. Jojko

Autor, współautor i redaktor szeregu publikacji poświęconych historii lokalnej, ukazujących się od 2003 roku. Pierwszy prezes Mikołowskiego Towarzystwa Historycznego w latach 2011-2012, wiceprezes i członek Zarządu MTH 2012-2015. Zasłużony Honorowy Dawca Krwi wszystkich stopni. Odznaka "Honorowy Dawca Krwi - Zasłużony dla Zdrowia Narodu" w Polsce. Złota i Szmaragdowa Karta Dawcy Krwi w Wielkiej Brytanii. Zamieszkały w Wielkiej Brytanii.